راهنما:ویرایش
صفحهٔ راهنما برای کاربران «واژهپدیا». اگر تازهکار هستید، نخست راهنما:ایجاد صفحه و راهنما:دستهبندی و راهنما:تصاویر را بخوانید.
راهنما: ویرایش
۱) مقدمه
ویرایش، قلب «واژهپدیا» است. هر کاربر ثبتنامکرده میتواند صفحات را بهصورت دیداری (VisualEditor) یا ویرایش مبدأ (سورس/ویکیمتن) اصلاح کند، خطاها را برطرف سازد، منابع بیفزاید و محتوا را گسترش دهد. این راهنما، از اصول پایه تا نکات پیشرفته را پوشش میدهد.
۲) روشهای ویرایش
۲–۱) ویرایش دیداری (VisualEditor)
- دکمه «ویرایش» را از بالای صفحه بزنید (نه «ویرایش مبدأ»).
- متن را مانند یک ویرایشگر واژهپرداز تغییر دهید: تیتر اضافه کنید، متن را برجسته یا مایل کنید، لینک بسازید، فهرست و جدول درج کنید، و با ابزار «ارجاع» منبع بدهید.
- پس از پایان، خلاصهٔ ویرایش بنویسید و «انتشار تغییرات» را بزنید.
نکته: اگر گزینهٔ «ویرایش» برای شما باز نمیشود، از مرورگر بهروز استفاده کنید، کش را پاک کنید یا از «ویرایش مبدأ» کمک بگیرید.
۲–۲) ویرایش مبدأ (سورس/ویکیمتن)
- دکمه «ویرایش مبدأ» را بزنید.
- با نشانهگذاری ویکی (wikitext) محتوا را مینویسید. انعطافپذیرتر و دقیقتر است و برای ویرایشهای پیشرفته توصیه میشود.
- پیش از ذخیره، از «پیشنمایش» و «نمایش تفاوتها» استفاده کنید.
۳) گامهای ایمن پیش از ذخیره
- پیشنمایش (Preview): نتیجهٔ نهایی را ببینید.
- نمایش تفاوتها (Diff): تغییرات خود را نسبت به نسخهٔ قبلی بررسی کنید.
- خلاصهٔ ویرایش: یک عبارت کوتاه و گویا دربارهٔ کاری که کردهاید بنویسید (مثلاً «افزودن منبع»، «اصلاح نگارشی»).
- «ویرایش جزئی»: اگر تغییر خیلی کوچک است (مثلاً ویرگول، املاء)، تیک ویرایش جزئی را بزنید.
۴) ساختاردهی و قالببندی متن
۴–۱) تیترها و بخشبندی
- تیترها با علامت مساوی ساخته میشوند:
= عنوان سطح ۱ = == عنوان سطح ۲ == === عنوان سطح ۳ === ==== عنوان سطح ۴ ====
۴–۲) برجستهسازی و کجنویسی
'''برجسته''' و ''مایل''
۴–۳) فهرستها
- نامرتب:
* مورد یک * مورد دو ** زیرمورد
- مرتب:
# گام یک # گام دو ## زیرگام
۴–۴) نقلقول و کد
> این یک نقلقول است.
برای نمایش کد/نشانهگذاری خام:
<nowiki> <pre>کد/شبهکد شما
</nowiki>
یا:
<syntaxhighlight lang="text"> نمونهٔ کد یا ویکیمتن </syntaxhighlight>
۵) پیوندها
۵–۱) پیوند داخلی (به صفحههای واژهپدیا)
[[ریاضیات]] [[تابع (ریاضیات)|تابع]] [[راهنما:ایجاد صفحه]]
۵–۲) پیوند خارجی (به وب)
[https://example.org عنوان اختیاری پیوند]
۶) تصاویر و پروندهها
- بارگذاری از طریق «بارگذاری فایل» (معمولاً در پیوندهای کناری).
- درج در صفحه:
[[پرونده:Example.jpg|thumb|right|250px|توضیح/کپشن تصویر]]
- پارامترهای پرکاربرد:
thumb(نمای بندانگشتی)،right/left/center(جایگاه)، اندازه (مانند300px)، و کپشن.
برای جزئیات بیشتر به راهنما:تصاویر مراجعه کنید.
۷) منابع و ارجاعدهی
برای اعتبارسنجی مطالب از یادداشتهای پایانی استفاده کنید.
۷–۱) الگوی سادهٔ ارجاع
متن نیازمند منبع<ref>نام نویسنده، عنوان، ناشر/وبگاه، سال/تاریخ، نشانی.</ref> == منابع == <references />
۷–۲) ارجاع نامدار و تکرار شونده
متن نخست<ref name="منبعA">مشخصات کامل منبع A</ref> … متن دیگر با همان منبع<ref name="منبعA" /> == منابع == <references />
یادداشت: اگر الگوهای یادکرد (مانند الگو:یادکرد وب) نصب شدهاند میتوانید از آنها بهره ببرید. برای سیاستها به راهنما:منابع و ارجاع مراجعه کنید.
۸) جعبهاطلاعات و الگوها
- الگوها بلوکهای قابلاستفادهٔ مجدد هستند:
الگو:نام الگو - نمونهٔ سادهٔ جعبهاطلاعات:
{{جعبه اطلاعات کتاب
| عنوان = مقدمهای بر ریاضیات
| نویسنده = ...
| ناشر = ...
| سال = ۱۴۰۳
}}
برای راهنمایی کامل الگوها: راهنما:الگوها
۹) دستهبندی (ردهها)
در انتهای صفحه، ردههای مرتبط بیفزایید:
[[رده:ریاضیات]] [[رده:تحلیل ریاضی]]
راهنمای کامل: راهنما:دستهبندی
۱۰) جدولها
جدول ساده:
{| class="wikitable"
! ستون ۱ !! ستون ۲ !! ستون ۳
|-
| سطر۱-سلول۱ || سطر۱-سلول۲ || سطر۱-سلول۳
|-
| سطر۲-سلول۱ || سطر۲-سلول۲ || سطر۲-سلول۳
|}
۱۱) تغییر نام (انتقال)، بازگردانی و نسخهها
- انتقال صفحه: از منوی «انتقال» برای تغییر عنوان همراه با جابهجایی تاریخچه استفاده کنید.
- بازگردانی: در «تاریخچه» میتوانید نسخهای قدیمی را مشاهده، مقایسه و در صورت نیاز بازیابی کنید.
- واگردانی سریع تخریب: اگر دسترسی دارید از «واگردانی» استفاده کنید؛ در غیر این صورت «واگردانی دستی» با خلاصهٔ مناسب انجام دهید.
۱۲) تعارض ویرایشی
وقتی دو نفر همزمان ویرایش میکنند ممکن است «تعارض ویرایشی» رخ دهد. گامها:
- تغییرات خود را موقتاً کپی کنید.
- تفاوتها را بررسی و دستکم بخشهای ناسازگار را دستی ادغام کنید.
- دوباره ذخیره کنید.
۱۳) میانصفحهها: تغییرمسیر و ابهامزدایی
- تغییرمسیر (Redirect):
#تغییرمسیر [[عنوان مقصد]]
- صفحهٔ ابهامزدایی: اگر یک عنوان، معانی متعدد دارد، صفحهای بسازید که فهرست معانی را پیوند دهد.
۱۴) صفحهٔ تمرین و کاربری
- «صفحهٔ تمرین» (Sandbox): برای آزمون نشانهگذاریها از آن استفاده کنید تا به مقالههای اصلی آسیب نرسد.
- «صفحهٔ کاربر»: معرفی کوتاه و فهرست فعالیتها/پروژهها. از تبلیغات و اطلاعات حساس خودداری کنید.
۱۵) نزاکت و سیاستهای محتوایی
- دیدگاه بیطرف، اثباتپذیری، منع تحقیق دستاول، و حق تکثیر را رعایت کنید.
- با لحن محترمانه گفتگو کنید؛ اختلاف دیدگاه را در «صفحهٔ بحث» حل نمایید.
- از درج مطالب بدون منبع معتبر پرهیز کنید.
اگر صفحهٔ سیاستها در «واژهپدیا» تدوین شده، به آنها پیوند دهید (نمونه: واژهپدیا:سیاستهای محتوا).
۱۶) سبک نگارشی فارسی
- جهت متن راستبهچپ است؛ از نیمفاصله () در کلمات مرکب بهجا استفاده کنید.
- نشانهگذاری: فاصلهٔ درست قبل/بعد از ویرگول، دو نقطه و … را رعایت کنید.
- یکدستی اعداد: اگر در «واژهپدیا» معیار مشخصی وجود دارد (فارسی/لاتین)، همان را در کل مقاله یکسان نگه دارید.
- تاریخها و واحدها را یکنواخت بنویسید و در صورت امکان منبع دهید.
۱۷) نکات ویژهٔ ریختشناسی و دسترسی
- تیترهای سلسلهمراتبی بسازید (H2 سپس H3 و ...).
- متنهای طولانی را با پاراگرافهای کوتاه و فهرستهای شفاف خرد کنید.
- متن جایگزین (alt) برای تصاویر توصیفگر باشد تا دسترسپذیری ارتقا یابد.
۱۸) ابزارهای کنترل کیفیت
- «صفحات پیگرفته» (Watchlist): مقالههای مهم را دنبال کنید.
- «صفحات نیازمند منبع»، «گزارش خطاهای نگارشی»، یا ردههای نگهداری را بررسی و اصلاح کنید.
- از الگوهای نگهداری (مثلاً الگو:بهبود منبع) برای علامتگذاری موضوعات استفاده کنید.
۱۹) ویرایش در موبایل و پوستهها
- پوستهٔ Vector 2022 در موبایل نمایش واکنشگرا دارد؛ اگر ابزار یا دکمهای را نمیبینید به «ویرایش مبدأ» سوئیچ کنید.
- برای جدولها در موبایل از عرضهای شناور و شکستپذیر استفاده کنید (سادهسازی ستونها).
۲۰) بخشهای پیشرفته
۲۰–۱) الگوها، پارامترها و مستندسازی
- هر الگو صفحهٔ «/مستندات» داشته باشد تا پارامترها توضیح داده شوند.
- درون الگو از
{{{پارامتر|پیشفرض}}}برای مقدارهای اختیاری استفاده کنید.
۲۰–۲) توابع مفسر و واژههای جادویی
- نمونهها:
{{#if:شرط|اگر درست|اگر نادرست}}
{{#switch:کلید|مورد۱=خروجی۱|مورد۲=خروجی۲|#default=پیشفرض}}
{{PAGENAME}} {{NAMESPACE}} {{CURRENTYEAR}}
۲۰–۳) اسکریپتها و ماژولها (در صورت نصب)
- اگر Lua/Scribunto فعال است، منطق پیچیده را در «Module:...» پیادهسازی کنید و با الگو فراخوانی نمایید.
۲۰–۴) محتوای ساختیافته (در صورت نصب)
- اگر Semantic MediaWiki یا PageForms فعال است:
- تعریف ویژگیها (Properties) در «SMW».
- استفاده از «فرم» برای ایجاد/ویرایش صفحههای یکنواخت.
- کوئریگیری از دادهها برای فهرستهای خودکار.
۲۱) امنیت، خرابکاری و بازرسی
- اگر مورد مشکوک دیدید: «واگردانی» کنید، در خلاصهٔ ویرایش توضیح دهید و در صورت تکرار به مدیران گزارش دهید.
- پیوند «تاریخچه» و «تفاوتها» را برای رصد تغییرات پیدرپی بررسی کنید.
- از حساب کاربری امن، گذرواژهٔ قوی و تأیید دومرحلهای (در صورت پشتیبانی) استفاده کنید.
۲۲) پرسشهای پرتکرار
- چرا ویرایش من نمایش داده نمیشود؟
- احتمالاً کش مرورگر/سرور یا در صف بازبینی است. صفحه را تازهسازی سخت (Hard Refresh) کنید و «تاریخچه» را بررسی کنید.
- چگونه یک جمله را بیمنبع علامتگذاری کنم؟
- از الگوی نگهداری (مثلاً الگو:منبع لازم) یا درج <ref></ref> با منبع معتبر استفاده کنید.
- اگر با کاربری اختلاف داشتم چه کنم؟
- نخست در «صفحهٔ بحث» محترمانه گفتگو کنید. در صورت نیاز، از میانجیگری یا مدیران کمک بگیرید.
۲۳) چکلیست پیش از انتشار
- تیترها منطقی و تو در تو هستند.
- نگارش و نشانهگذاری بازبینی شد.
- منابع معتبر با <ref>...</ref> درج شدند و بخش «== منابع ==» شامل <references/> وجود دارد.
- تصاویر، کپشن و متن جایگزین دارند.
- ردههای مرتبط در انتهای صفحه افزوده شد.
- خلاصهٔ ویرایش گویاست و در صورت لزوم «ویرایش جزئی» تیک خورده است.
۲۴) نمونههای آمادهٔ ویکیمتن
۲۴–۱) اسکلت یک مقالهٔ استاندارد
{{جعبه اطلاعات موضوع|پارامترها=...}}
'''نام مقاله''' یک موضوع در حوزهٔ «X» است که ...
== واژهشناسی ==
...
== تاریخچه ==
...
== انواع و تقسیمبندی ==
* ...
* ...
== کاربردها ==
...
== نقد و چالشها ==
...
== جستارهای وابسته ==
* [[ریاضیات]]
* [[تحلیل ریاضی]]
== منابع ==
<references />
[[رده:ریاضیات]]
[[رده:تحلیل ریاضی]]
۲۴–۲) درج تصویر بندانگشتی با کپشن فارسی
[[پرونده:Example.jpg|thumb|center|300px|نمایی از ...]]
۲۴–۳) ارجاع وب پایه (بدون الگو)
متن توضیحی ...<ref>نام نویسنده، «عنوان صفحه»، نام وبگاه، تاریخ بازدید ۱۴۰۳/۰۷/۱۳، نشانی: https://example.org</ref> == منابع == <references />
۲۵) پیوندهای راهنما و سیاستهای مرتبط
- راهنما:ایجاد صفحه
- راهنما:دستهبندی
- راهنما:تصاویر
- راهنما:الگوها
- راهنما:منابع و ارجاع
- واژهپدیا:سیاستهای محتوا (در صورت وجود)
- واژهپدیا:شیوهنامهٔ نگارش (در صورت وجود)
این صفحه بخشی از مجموعهٔ «راهنما» است. برای پیشنهاد بهبود، از [[بحث:راهنما:ویرایش]] استفاده کنید.