واژگان فارسی

برخی از حروف الفبای فارسی

واژگان فارسی به مجموعه‌ای از واژه‌ها و اصطلاحات زبانی گفته می‌شود که در زبان فارسی به‌کار می‌روند. این واژگان حاصل چندین سده تحول تاریخی، فرهنگی و ادبی بوده و ریشه‌های آن به زبان‌های ایرانی باستان مانند اوستایی و پارسی باستان بازمی‌گردد. واژگان فارسی علاوه بر ایران، در کشورهای افغانستان (دری) و تاجیکستان (تاجیکی) نیز کاربرد دارد و با گویش‌ها و لهجه‌های متنوعی غنی‌تر شده است.

تاریخچه

واژگان فارسی در طول تاریخ تحت تأثیر زبان‌های گوناگون از جمله عربی، ترکی، مغولی، فرانسوی و انگلیسی قرار گرفته است. پس از ورود اسلام به ایران، واژگان عربی بخش قابل توجهی از فارسی نو را شکل دادند. در دوره‌های معاصر نیز واژگان علمی و فنی عمدتاً از زبان‌های اروپایی وارد فارسی شده‌اند.

دسته‌بندی واژگان

واژگان فارسی را می‌توان به دسته‌های زیر تقسیم کرد:

1. واژگان اصیل فارسی: واژه‌هایی که ریشه در زبان‌های ایرانی کهن دارند مانند "خورشید"، "دریا"، "آسمان".
2. واژگان دخیل: واژه‌هایی که از زبان‌های دیگر وارد فارسی شده‌اند مانند "مدرسه" (عربی)، "پالتو" (فرانسوی).
3. واژگان علمی و تخصصی: واژگانی که برای علوم، فناوری و رشته‌های دانشگاهی ساخته یا اقتباس شده‌اند.
4. واژگان محاوره‌ای: اصطلاحات و واژه‌هایی که در گفتار روزمره مردم به کار می‌رود.

جدول الفبای فارسی

جایگاه	نام حرف	تلفظ
۱	ا - آ	الف
۲	ب	ب
۳	پ	پ
۴	ت	ت
۵	ث	ث
۶	ج	جیم
۷	چ	چ
۸	ح	ح
۹	خ	خ
۱۰	د	دال
۱۱	ذ	ذال
۱۲	ر	ر
۱۳	ز	ز
۱۴	ژ	ژ
۱۵	س	سین
۱۶	ش	شین
۱۷	ص	صاد
۱۸	ض	ضاد
۱۹	ط	طا
۲۰	ظ	ظا
۲۱	ع	عین
۲۲	غ	غین
۲۳	ف	ف
۲۴	ق	قاف
۲۵	ک	کاف
۲۶	گ	گاف
۲۷	ل	لام
۲۸	م	میم
۲۹	ن	نون
۳۰	و	واو
۳۱	ه	ه
۳۲	ی	ی

اهمیت واژگان فارسی

واژگان فارسی نه تنها ابزار انتقال معنا هستند، بلکه بخشی از هویت فرهنگی و تاریخی ایرانیان را تشکیل می‌دهند. بسیاری از آثار ادبی همچون شاهنامه فردوسی، دیوان حافظ و مثنوی معنوی مولوی، میراثی غنی از واژگان فارسی را در خود جای داده‌اند.

نقش فرهنگستان زبان و ادب فارسی

فرهنگستان زبان و ادب فارسی نهادی است که با هدف پالایش زبان، جایگزینی واژگان بیگانه و گسترش واژگان اصیل فارسی تأسیس شده است. این نهاد واژه‌های جدید علمی و فناوری را معادل‌سازی و به جامعه معرفی می‌کند.

کاربرد امروزی

امروزه با گسترش رسانه‌ها، اینترنت و شبکه‌های اجتماعی، واژگان فارسی پیوسته در حال تحول است. ورود واژه‌های جدید از زبان‌های خارجی و همچنین تلاش برای بومی‌سازی اصطلاحات نو، موجب پویایی بیشتر این زبان شده است.

منابع و پیوندها

• زبان فارسی
• فرهنگستان زبان و ادب فارسی
• ادبیات فارسی