ویکیپدیا
ویکی پدیا یک دانشنامه اینترنتی آزاد و چندزبانه است که با همکاری داوطلبان از سراسر جهان نوشته و ویرایش میشود. این پروژه در سال ۲۰۰۱ میلادی توسط جیمی ولز و لری سنگر پایهگذاری شد و امروزه به یکی از بزرگترین منابع دانش آزاد در جهان تبدیل شده است. تمامی محتوای ویکیپدیا تحت مجوز آزاد کریتیو کامنز منتشر میشود و کاربران میتوانند آن را آزادانه استفاده یا بازنشر کنند.
تاریخچه
ایدهٔ اولیهٔ ویکیپدیا از پروژهٔ دانشنامهای به نام نوپدیا شکل گرفت که به دلیل روند کند داوری علمی، پیشرفت چندانی نداشت. لری سنگر پیشنهاد استفاده از نرمافزار «ویکی» را برای سرعتبخشیدن به روند نوشتن مقالات ارائه داد و به این ترتیب ویکیپدیا در ژانویه ۲۰۰۱ آغاز به کار کرد. این پروژه به سرعت گسترش یافت و در کمتر از دو سال به صدها هزار مقاله در زبانهای مختلف رسید.
ویژگیها
- ویرایش آزاد – تقریباً هر کاربر اینترنتی میتواند صفحات ویکیپدیا را ویرایش کند.
- چندزبانه – ویکیپدیا بیش از ۳۰۰ نسخهٔ زبانی دارد.
- منابع – تأکید اصلی مقالات بر استفاده از منابع معتبر و قابل استناد است.
- ساختار ویکی – از نرمافزار مدیاویکی برای مدیریت و نمایش مقالات استفاده میشود.
- جامعه کاربری – هزاران کاربر فعال بهطور روزانه در حال نوشتن، ویرایش و نظارت بر مقالات هستند.
نسخه فارسی
ویکی پدیای فارسی در سال ۱۳۸۲ (۲۰۰۳ میلادی) راهاندازی شد و اکنون بیش از یک میلیون مقاله دارد. این نسخه یکی از بزرگترین و فعالترین دانشنامههای آنلاین به زبان فارسی محسوب میشود.
انتقادها
- دقت علمی – به دلیل بازبودن ویکیپدیا، گاهی اطلاعات نادرست یا ناقص در مقالات دیده میشود.
- سوگیری – برخی مقالات ممکن است تحت تأثیر دیدگاههای فرهنگی یا سیاسی خاص نوشته شوند.
- تخریب – امکان خرابکاری یا حذف عمدی اطلاعات وجود دارد، هرچند معمولاً توسط جامعهٔ کاربری اصلاح میشود.
جایگاه جهانی
ویکیپدیا در میان محبوبترین وبسایتهای جهان قرار دارد و روزانه میلیونها بازدیدکننده دارد. این پروژه علاوه بر تأثیر گسترده بر آموزش و اطلاع رسانی، الهامبخش بسیاری از پروژههای دانش آزاد دیگر نیز بوده است.
جستارهای وابسته
منابع
- ویکیپدیا، Wikipedia (نسخه انگلیسی)
- ویکیپدیای فارسی، fa.wikipedia.org