واژهپدیا:سیاست منابع
این صفحه یک سیاست رسمی برای استفاده و ارجاع به «منابع» در واژهپدیا است. اجرای این سیاست برای همهٔ کاربران، ویرایشگران و مدیران الزامی است. واژهپدیا تابع قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران و موازین شرع اسلام بوده و هرگونه تخلف از این سیاستها میتواند به حذف محتوا یا محدودیت دسترسی بیانجامد.
۱) هدف سیاست
- ارتقای اعتبار علمی و عمومی محتوا با تکیه بر منابع معتبر.
- تضمین بیطرفی و قابل راستیآزمایی بودن اطلاعات.
- جلوگیری از اسپم، لینکسازی صرفاً سئویی و سوءاستفاده تبلیغاتی.
- حفاظت از حقوق پدیدآورندگان و رعایت قوانین کپیرایت و نشر.
۲) اصول کلیدی
- قابل استناد بودن: هر ادعای مهم، دادهٔ حساس، آمار، یا نقلقول باید به منبع معتبر ارجاع داده شود.
- بیطرفی منبع: منابع با تضاد منافع یا هدف تبلیغ مستقیم، اولویت پایینتری دارند و ممکن است پذیرفته نشوند.
- پایایی و دسترسی: ترجیح با منابع پایدار (دارای DOI/ISSN/ISBN، آرشیو یا درگاه رسمی).
- تازگی/روزآمدی: در موضوعات پویا (قوانین، آمار، فناوری)، منابع بهروز الزامآور است.
- پوشش کافی: برای موضوعات مهم، استفاده از چند منبع مستقل توصیه میشود.
- انطباق قانونی و شرعی: محتوا و منابع باید تابع قوانین ایران و موازین شرع اسلام باشند.
۳) معیارهای اعتبار منبع
- هویت ناشر: دانشگاه، نشریه علمی، سازمان رسمی، نهاد حاکمیتی، مؤسسه پژوهشی، خبرگزاری دارای مجوز.
- اعتبار علمی/حرفهای: فرایند داوری (Peer-review)، شناسههای بینالمللی (ISSN/ISBN/DOI)، ذکر نویسنده متخصص.
- شفافیت و روشمندی: ذکر روش گردآوری داده، تاریخ انتشار/بهروزرسانی، منابع ثانویه یا اولیهی معتبر.
- استقلال و بیطرفی: عدم وابستگی مستقیم مالی/تبلیغی به موضوع مورد بحث.
- پایایی لینک: امکان آرشیو (پیوند آرشیو) و دسترسی بلندمدت.
۴) انواع منابع قابل قبول
- منابع اولیه رسمی: قوانین و آییننامهها، استانداردهای ملی، دادههای مرکز آمار ایران/بانک مرکزی، بیانیههای رسمی نهادها.
- منابع ثانویه معتبر: کتابهای دانشگاهی، مقالات علمی، گزارشهای پژوهشی، دانشنامههای معتبر، گزارشهای مؤسسات تحقیقاتی خوشنام.
- رسانههای خبری معتبر: خبرگزاریهای دارای مجوز و سابقه حرفهای (با ذکر تاریخ و نویسنده/تحریریه).
- وبسایتهای تخصصی شناختهشده: پایگاههای مرجع فنی/علمی با تیم کارشناسی مشخص.
- حسابهای رسمی تأییدشده: اطلاعیههای مرتبط در حسابهای رسمی (با تیک تأیید) فقط برای «اعلام موضع/خبر رسمی»، نه تحلیل.
۵) منابع نامناسب و مصادیق اسپم
موارد زیر اصولاً نامعتبر یا نامناسب تلقی میشوند و معمولاً حذف میگردند:
- وبلاگها/شبکههای اجتماعی شخصی بدون سابقه و پشتوانه تخصصی.
- رپورتاژهای تبلیغاتی، آگهیها، دایرکتوریها، صفحات لندینگ فروش، و محتواهای تبلیغمحور.
- پیوندهای دارای کد ارجاع (Affiliate)، ردیابهای تبلیغاتی و پارامترهای UTM (در صورت ضرورت، باید پاکسازی شوند).
- سامانههای کوتاهکننده لینک بهجای نشانی کامل منبع.
- محتواهای تولیدشده خودکارِ فاقد نظارت انسانی معتبر.
- سایتهای بینامونشان، کپیکار، یا دارای سابقه انتشار اطلاعات غلط.
- هر منبعی که مغایر قوانین ایران یا موازین شرعی باشد.
۶) ممنوعیت لینکسازی صرفاً سئویی
- هدف از ایجاد یا ویرایش مقاله نباید صرفاً لینکسازی و اهداف سئو باشد.
- در صورت تشخیص این رفتار، صفحه، پیوند مدنظر یا بخش مربوطه حذف/ویرایش شده و تأیید نخواهد شد.
- پیوندها باید برای آگاهیبخشی و تکمیل محتوا باشند و ارزش اطلاعاتیِ مستقیم به خواننده بیفزایند.
- تشخیص نهایی در چارچوب این سیاست و بر پایهٔ سیاستهای مدیریتی واژهپدیا توسط مدیران انجام میشود و ممکن است تأیید یا تغییر کند. رجوع کنید به: واژهپدیا:رفتار کاربران و واژهپدیا:سیاست حذف.
۷) شیوه ارجاعدهی (استناد)
- برای ارجاع درونمتنی از سامانهٔ Reference/Cite استفاده کنید:
- در انتهای صفحه بخش «پانویس» را اضافه کنید:
- در صورت فقدان الگوها، ابتدا به راهنما:الگوها مراجعه کنید یا از راهنما:ویرایش برای افزودن Cite بهره بگیرید.
- از نقل قول طولانی بپرهیزید؛ اطلاعات را خلاصه و با ارجاع دقیق ارائه کنید.
۸) پیوندهای بیرونی
- پیوندهای بیرونی فقط در بخش «منابع/پانویس» یا «پیوند به بیرون» و در حد ضرورت درج میشوند.
- از تکرار پیوند به یک دامنه در یک صفحه خودداری کنید.
- در صورت نیاز، نشانی آرشیو (Archive) نیز اضافه شود تا پایداری تضمین گردد.
۹) تضاد منافع و خودارجاعی
- اگر در ایجاد/ویرایش صفحه تضاد منافع دارید (وابستگی مالی/سازمانی/تبلیغاتی)، این موضوع را در صفحهٔ بحث شفاف کنید و ارجاع را به منابع مستقل بسپارید.
- خودارجاعی (پیوند به سایت/کسبوکار خود) فقط وقتی مجاز است که بهوضوح ارزش افزودهٔ اطلاعاتی داشته، منبع دیگری موجود نباشد و استانداردهای اعتبار را پاس کند. در غیر این صورت حذف میشود.
۱۰) روزآمدی و آرشیو
- برای موضوعات پویا (قیمت، قوانین، دستورالعملها)، تاریخ انتشار/بازبینی را ذکر و در بازههای منطقی بهروزرسانی کنید.
- استفاده از پیوند آرشیو و نگهداری نسخهٔ پایدار توصیه میشود تا در گذر زمان قابلیت استناد حفظ شود.
۱۱) فرآیند بررسی، اعتراض و بازنگری
- بررسی اولیه: همهٔ منابع از نظر اعتبار، هویت ناشر، تضاد منافع، هدف سئویی/اسپمی، کپیرایت و انطباق قانونی بهطور کامل بررسی میشوند.
- اعلام تردید: در صورت ابهام، از برچسبهای نگهداری مانند الگو:منبع یا الگو:بازبینی منبع استفاده کنید و در صفحهٔ بحث توضیح دهید.
- رسیدگی مدیریتی: مدیران میتوانند پیوند/بخش را ویرایش، رد یا حذف کنند. رجوع: واژهپدیا:مدیران و نقشها.
- اعتراض/تجدیدنظر: کاربر میتواند با ارائه منابع معتبرتر درخواست بازنگری بدهد. تصمیم نهایی با مدیران و بر پایهٔ سیاستهای سایت است.
۱۲) ضمانت اجرا
- حذف پیوند/بخش/صفحه در صورت تخلف از این سیاست.
- هشدار، محدودسازی یا مسدودسازی کاربر در موارد تکرار اسپم، لینکسازی صرفاً سئویی، یا نقض قوانین و حدود شرعی. رجوع: واژهپدیا:سیاست حذف و واژهپدیا:رفتار کاربران.
۱۳) نمونههای راهنما
- نمونهٔ مناسب
- گزارش پژوهشی یک مؤسسهٔ معتبر با نویسندگان مشخص و روش علمی + پیوند پایدار/DOI.
- نمونهٔ نامناسب
- رپورتاژ آگهی یک فروشگاه با هدف تبلیغ محصول، دارای UTM و ادعاهای بدون پشتوانه.
۱۴) پیوندهای مرتبط
- واژهپدیا:مشارکت
- واژهپدیا:رفتار کاربران
- واژهپدیا:سیاست حذف
- واژهپدیا:سیاست محرمانگی
- واژهپدیا:چشمانداز
- راهنما:ایجاد صفحه
- راهنما:ویرایش
- راهنما:الگوها
- راهنما:تصاویر
- راهنما:دستهبندی